Paul Rijkens (1888-1965) was één van de meest invloedrijke Nederlanders van de vorige eeuw. Hij was de grote man achter multinational Unilever. Als visionaire 'captain of industry' bewoog hij zich decennialang tussen de machtigen der aarde. In de oorlogsjaren raakte hij bevriend met Prins Bernhard en was hij een belangrijke steun en toeverlaat van de Nederlandse regering in ballingschap. Ook tijdens de wederopbouw had hij een leidende rol, zo was hij initiatiefnemer van de Bilderbergconferentie. Hij spande hij zich in voor verbetering van de banden tussen Europa en Amerika en voelde de morele plicht om bij te dragen aan een betere wereld.

Paul Rijkens, foto Fenno Jacobs New York

kunstenaarsvriend
Naast topindustrieel, zakendiplomaat en mecenas was Paul Rijkens kunstliefhebber en verzamelaar van eigentijdse kunst. Hij begon te verzamelen tijdens de hoogtijdagen van de Bergense School (1914-1925). In zijn verzameling bevonden zich veel werken van kunstenaars die in Amsterdam en Bergen hebben gewerkt, zoals Jan Sluijters, Leo Gestel, de broers Wiegman, maar ook Belgische kunstenaars die naar Nederland waren uitgeweken, zoals Gustave De Smet en Constant Permeke. Met een aantal kunstenaars onderhield hij als mecenas een levenslange, vriendschappelijke band, bijvoorbeeld met Toon Kelder.

Jan Sluijters, Interieur met twee vrouwen en een hond- De roman, 1931, olieverf op doek, particuliere collectie

Reconstructie van een collectie
De verzameling van Rijkens viel na zijn dood in 1965 uiteen. Na jarenlang speurwerk is gastconservator Kees van der Geer erin geslaagd de uitgebreide collectie van ongeveer 500 schilderijen en 300 etsen die Rijkens bezat te reconstrueren. Dat levert een rijk en verrassend beeld op, met onbekend werk van erkende meesters als Jan Sluijters, Piet en Matthieu Wiegman en Gustave De Smet, maar ook met sfeervol en verstild werk van de in Nederland weinig bekende Belgische kunstenaar Walter Vaes.

Walter Vaes, stilleven met kreeft en appelen, Museum Helmantel, Westeremden

Reeks over kunstverzamelaars Bergense School
Na tentoonstellingen over mecenas Piet Boendermaker en verzamelaar Wim Selderbeek is dit de derde tentoonstelling die Stedelijk Museum Alkmaar wijdt aan een belangrijke Nederlandse kunstverzamelaar uit de eerste helft van de 20^e eeuw. Hiermee voegen we een nieuw hoofdstuk toe aan de geschiedenis en de context van de eerste expressionistische beweging van Nederland; de Bergense School.

Bij de tentoonstelling is een uitgebreide catalogus verschenen (Waanders & De Kunst, €24,95) verkrijgbaar in onze Museumwinkel of de webshop van Waanders.

Grote zaal | 22 februari t/m 1 november 2020