Het werk was tot voor kort in het bezit van een particuliere Amerikaanse verzamelaar. Het schilderij toont de Alkmaarse Grote of Sint-Laurenskerk met omliggende huizen en gebouwen vanuit het noorden. Salomon van Ruysdael bracht Alkmaar maar liefst veertien keer in beeld. Dit exemplaar is het vroegste van die veertien, én het eerste in een Nederlandse openbare collectie.

Van Ruysdael in Alkmaar
De befaamde landschapsschilder Salomon van Ruysdael (1600/1603-1670) had een bijzondere band met Alkmaar. Zijn broer Pieter de Gooyer woonde er met zijn gezin. Van Ruysdael verbleef regelmatig in de stad, zeker nadat Pieter overleden was en Salomon voogd was over diens kinderen. Van Ruysdael maakte minstens veertien schilderijen van Alkmaar, met de Grote of Sint-Laurenskerk steeds herkenbaar in beeld. Al deze schilderijen waren in buitenlandse of privé-collecties. Stedelijk Museum Alkmaar kon het vroegste van die veertien stadsgezichten verwerven. Gemaakt in 1644 – het jaar waarin Salomons broer stierf.

Werkelijkheid en fantasie
Salomon van Ruysdael vermengde in zijn schilderijen de werkelijkheid met een flinke dosis fantasie. Zijn voorstellingen zijn geen natuurgetrouwe weergaven van bestaande steden of dorpen. De nieuwe aanwinst van Stedelijk Museum Alkmaar is een uitzondering op deze regel. Dat concludeerde stadsarcheoloog Peter Bitter na vergelijking ervan met de betrouwbare plattegrond van Alkmaar van Joan Blaeu uit 1650. De meeste topografische details in het schilderij zijn ook op de kaart aanwijsbaar.

500 jaar Grote of Sint-Laurenskerk
In 2018 viert Alkmaar het vijfhonderdjarig bestaan van de Grote of Sint-Laurenskerk. De verwerving van het 'Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk te Alkmaar' is een fraaie prelude hierop. Stedelijk Museum Alkmaar zal tijdens het jubileum in 2018 een tentoonstelling samenstellen met werken waarin de Grote Kerk centraal staat.

Van 3 februari t/m 19 maart is de nieuwe aanwinst alvast kort te zien in de kleine zaal, vergezeld van archiefdocumenten en de kaart van Blaeu. Na 19 maart krijgt het schilderij een mooie plek in de Gouden Eeuw-zaal. Meer informatie over dit topstuk leest u hier.

Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden, 1644, Salomon van Ruysdael

Onze speciale dank gaat uit naar de King Baudouin Foundation United States, de Vereniging Rembrandt mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds, Mondriaan Fonds, VSBfonds, Victoriefonds Alkmaar, gemeente Alkmaar en de Vrienden van Stedelijk Museum Alkmaar en Regionaal Archief Alkmaar.