Tegenwoordig wordt het beeld van Piet van Wijngaerdt bepaald door de bloemstillevens die hij in de latere fase van zijn leven in grote getale heeft gemaakt en die nog geregeld op veilingen worden aangeboden. Deze werken doen geen recht aan zijn kunstenaarschap en aan de rol die hij heeft gespeeld in de ontwikkeling van het expressionisme. De tentoonstelling Piet van Wijngaerdt. Grondlegger van de Bergense School zal het beeld van de kunstenaar en van zijn werk blijvend veranderen.

Zelfportret met palet, 1921, particuliere collectie

Modernist en kritisch recensent
Rond 1912-1913 maakte Piet van Wijngaerdt de ommezwaai naar het modernisme. Hij werd hierbij beïnvloed door de Fransman Henri Le Fauconnier die het manifest La sensibilité moderne et le tableau publiceerde. Le Fauconnier verwoordde precies wat Van Wijngaerdt zocht. Op zijn beurt publiceerde Van Wijngaerdt zijn ideeën over vernieuwing in de kunst in Het Signaal. Hij gaf hiermee het theoretische fundament aan het donkere, kubistische expressionisme dat verbonden is met de kunstenaarsplaats Bergen. Dit maakt Van Wijngaerdt tot de grondlegger van de Bergense School.

Gezapige landschapjes
Piet van Wijngaerdt zelf bleef een Amsterdamse kunstenaar. Ondanks zijn grote invloed op de Bergense School kon hij nooit direct aan de plaats Bergen worden verbonden. Diepgaand onderzoek van kunstverzamelaar en gastconservator Renée Smithuis, specialist op dit terrein, brengt hierin verandering. Zij toont aan dat hij wel degelijk in Bergen heeft gewerkt. Enkele werken op de tentoonstelling zullen dit bewijzen. Interessant is verder dat Van Wijngaerdt ook kunstrecensent was en het werk van collega’s vaak scherp bekritiseerde. Hij was met name kritisch op de meer traditionele kunstenaars die, volgens hem, met hun gezapige landschapjes van huisje, boompje, beestje de vernieuwingszin frustreerden.

Verborgen topstukken uit privécollecties
Het werk van Van Wijngaerdt uit zijn topperiode is opmerkelijk krachtig en veelzijdig. De tentoonstelling past hiermee in het tentoonstellingsbeleid van Stedelijk Museum Alkmaar dat er op gericht is de kracht en betekenis van de Bergense School aan een breed publiek te tonen. Voor de Bergense School geldt dat veel werken in handen zijn van particuliere verzamelaars, waaronder absolute topstukken. Ook in deze tentoonstelling zullen unieke werken te zien zijn uit particulier bezit.

Activiteiten
Gedurende de tentoonstelling worden er diverse activiteiten georganiseerd. Van een gratis inlooprondleiding op zondagmiddag tot een taxatiedag en conservatorrondleiding. Er is ook een gratis audiotour beschikbaar. Vraag ernaar bij onze infobalie.

Bij de tentoonstelling is een rijk geïllustreerde catalogus verschenen*; het eerste overzichtswerk over de invloedrijke kunstenaar. Te koop in onze Museumwinkel.

_{* Op pagina 159 in de catalogus over Piet van Wijngaerdt, wordt per ongeluk De Moderne Kunstkring genoemd. Het betrof natuurlijk De Hollandsche Kunstenaarskring waarvan Piet van Wijngaerdt voorzitter was. De Moderne Kunstkring krijgt elders in de catalogus ruime aandacht. Renée Smithuis}

Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door steun van De Gijselaar-Hintzenfonds, Vereniging Vrienden Nieuwe Kunst 1900 (VVNK), Jaap Harten Fonds, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, de Vrienden en Schutters en Kring Bergense School van Stedelijk Museum Alkmaar