Eind negentiende eeuw buitelen in Frankrijk, België en Duitsland nieuwe schilderstijlen over elkaar heen: van impressionisme en post-impressionisme, tot fauvisme en symbolisme. Deze vernieuwingsgolf gaat echter volledig aan Nederland voorbij. Sinds 1870 is de kunstwereld in de ban van het realisme van de Haagse School: polderlandschappen onder grootse wolkenluchten en taferelen uit het leven van de vissersbevolking. Enkele vooruitstrevende kunstenaars organiseren rond de eeuwwisseling internationale tentoonstellingen waardoor Nederlanders eindelijk kennismaken met de artistieke vernieuwingen uit de ons omringende landen. Op de kunstenaars die later de Bergense School vormen, maken vooral de exposities van werken van Vincent van Gogh (1905), Paul Cézanne (1909) en Henri Le Fauconnier (1911) een onuitwisbare indruk. Na enkele jaren experimenteren ontstaat omstreeks 1915 in Bergen een nieuwe, expressionistische stijl.

Gerrit Willem van Blaaderen, Aan de Seine bij Samois, 1908, olieverf op doek, 100 x 120 cm | particuliere collectie

Vincent van Gogh, Bloeiende Paardenkastanje, Parijs, mei-juli 1887, olieverf op doek, 45,8 x 46,5cm | Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Unieke bruiklenen
Met deze tentoonstelling plaatst Stedelijk Museum Alkmaar de Bergense School in een internationale context. De betekenis van deze allereerste expressionisten in Nederland wordt niet alleen aangetoond aan de hand van historische bronnen, maar vooral zichtbaar gemaakt met unieke bruiklenen van werken van Vincent van Gogh, Paul Cézanne en Henri Le Fauconnier uit binnen- en buitenland.

In de tentoonstelling worden veelzeggende combinaties van werken gemaakt van Bergense Schoolkunstenaars als Leo Gestel, Gerrit Willem van Blaaderen en Else Berg met die van Van Gogh, Cézanne en Le Fauconnier. Daarbij koos onderzoeker en conservator Marjan van Heteren voor werken die deze kunstenaars destijds – in de jaren 1905-1915 - met eigen ogen hebben kunnen zien. Hoe inspiratie kan uitwerken, wordt zelden zo treffend en aanschouwelijk gedemonstreerd als hier.

Speciaal voor deze tentoonstelling hebben veel werken een restauratie ondergaan, waaronder diverse werken van Henri Le Fauconnier, Jaap Weijand en Frans Huysmans.

Catalogus
Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide catalogus samengesteld door Marjan van Heteren, conservator Stedelijk Museum Alkmaar en prof. dr. Chris Stolwijk, directeur van onze samenwerkingspartner RKD- Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Met bijdragen van drs. Maaike Rikhof (Frans Hals Museum) en drs. Anita Hopmans (RKD).

 29 april t/m 3 september 2023
Tentoonstelling 'Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & de Bergense School'