Project Caesar
Restauratie vroegste schuttersstuk Caesar van Everdingen

23 maart t/m 10 juni 2019

ARCHIEF- Caesar van Everdingen is de Rembrandt van Alkmaar: onze grootste zeventiende-eeuwse schilder. Stedelijk Museum Alkmaar beheert dan ook vele werken van zijn hand. Die hangen te pronken in onze zalen – op één na. Namelijk Van Everdingens vroegste schuttersstuk, gemaakt in 1641. Momenteel in te slechte conditie om getoond te worden. Dankzij een subsidie van het pas opgerichte BankGiro Loterij Restauratiefonds, beheerd door de Vereniging Rembrandt kunnen wij onze 'sleeping beauty' weer wakker kussen.

Restauratoren aanwezig
Het groepsportret ondergaat een intensieve restauratie, opdat het ook een plaats aan de museumwanden kan krijgen. Bijna elke woensdag, donderdag en vrijdag kunnen bezoekers meekijken over de schouders van de restauratoren Johanneke Verhave en Erika Smeenk-Metz. Wij stellen ze verderop aan u voor. Checkt u hier de data van aanwezigheid.


Restauratoren Erika Smeenk-Metz (links) en Johanneke Verhave (rechts) / fotografie Roel Backaert, 2019

De behandeling
De behandeling van het schuttersstuk bestaat uit twee fasen. In de eerste fase hebben de restauratoren de vergeelde vernislaag, oude retouches en overschilderingen verwijderd. Dit is uitgevoerd in het restauratieatelier in Rotterdam en het doek is in stripped state: ‘afgepeld’ tot op zijn oorspronkelijke kern. De originele verflaag, maar ook alle beschadigingen daarin zijn goed zichtbaar. In de tweede fase, bij ons in Stedelijk Museum Alkmaar, vullen de restauratoren de kale plekken (lacunes) weer in. Ze gebruiken daarvoor vulmiddel en verf die gemakkelijk te verwijderen zijn, mocht dat in de toekomst gewenst zijn. Van dit ‘opbouwen’ kan het publiek getuige zijn. Houd er wel rekening mee dat dit proces heel langzaam verloopt.


Beschadigingen zijn zichtbaar na vernisafname

Caesar van Everdingen
De in Alkmaar geboren en gestorven Caesar van Everdingen (1616/1617-1678) is een schilder met een uitzonderlijk talent voor stofuitdrukking – het overtuigend verbeelden van satijn, zilver, glas, laken, huid etc. Wij noemen hem dan ook wel de Rembrandt van Alkmaar. Van Everdingen maakte naam met zijn schilderingen voor de Oranjezaal in Huis ten Bosch (1648-1652). Drie maal portretteerde hij de Alkmaarse schutters. Voor het eerst in 1641, op klein formaat, als beginnend kunstenaar; daarna nog tweemaal in 1657, op groot formaat, als gevestigd meester. De grote schuttersstukken én vele andere werken van Van Everdingen zijn te bewonderen in onze Gouden Eeuwzaal.

De restauratoren
Erika Smeenk-Metz en Johanneke Verhave volgden na hun studie kunstgeschiedenis de postdoctorale opleiding tot schilderijenrestaurator aan de Stichting Restauratie Atelier Limburg (SRAL) in Maastricht. Het werk van Caesar van Everdingen leerden zij kennen toen ze, als studenten, meewerkten aan de restauratie van de Oranjezaal in Paleis Huis ten Bosch. Erika heeft voor het Rijksmuseum Van Everdingens Meisje met een brede hoed mogen restaureren. In 2016 behandelden zij en Johanneke samen het schilderij Lycurgus demonstreert het belang van opvoeding voor Stedelijk Museum Alkmaar.

Restauratieproject Caesar is ook te volgen via Instagram en Facebook via #ProjectCaesar

Van 23 maart t/m 10 juni 2019 in Stedelijk Museum Alkmaar

De restauratie van Caesar van Everdingens schuttersstuk is financieel mogelijk gemaakt door de Vereniging Rembrandt (mede namens haar BankGiro Loterij Restauratiefonds).

begunstigers