De Houtman, best fout man?
400 jaar De Houtmaneilanden

9 november 2019 t/m 1 maart 2020

Frederik de Houtman (Gouda 1571 - Alkmaar 1627) was, samen met zijn broer Cornelis, betrokken bij de eerste expedities naar Oost-Indië. Dit jaar is het 400 jaar geleden dat hij bij een van zijn tochten de West-Australische kust bereikte, waar hij een deel van die kust in kaart bracht. Een eilandengroep voor de kust werd naar hem vernoemd: de Houtman Abrolhos.

Specerijenmonopolie
Vanaf 1590 woonde Frederik in Alkmaar en trouwde hier met Vrouwtje Cornelisdochter Clock. Hoewel hij in de leer ging bij een houthandelaar, zou hij vooral actief zijn in de expedities naar Oost-Indië. Hij maakte deze tocht vier keer waarvan twee keer voor de VOC. In Azië bekleedde hij verschillende functies in het bestuur. Hij was de eerste gouverneur van Ambon. Hij zag daarbij toe op de naleving van het specerijenmonopolie dat de VOC had verworven. Als dat niet goedschiks ging, dan gebeurde het kwaadschiks. Berucht is de slachtpartij op de Banda-eilanden in 1621. De lokale bevolking werd uitgemoord en vervangen door slaven. Op dat moment was Frederik gouverneur over de Molukken.


Portret Frederik de Houtman, ca.1610-1620 / collectie Rijksmuseum, Amsterdam (fotografie Roel Backaert)

Discussie
In Alkmaar trad Frederik toe tot de Vroedschap. Hij zou in meerdere jaren tot schepen worden benoemd. Schepenen hadden bestuurlijke taken en spraken recht. Ook zou hij kapitein worden van de schutterij. Een portret ten voeten uit en een schilderij met een zicht op Ambon weerspiegelen zijn status en zijn trots. In 1880 kreeg hij, samen met zijn broer, een monument in Gouda. Ze kregen een heldenstatus. Tegenwoordig zien wij de VOC-geschiedenis niet meer los van de wandaden, waar ook Frederik zijn aandeel in had. Hoe kijken wij nu terug op Frederik? En wat betekent dat voor onze presentatie over de Gouden Eeuw van Alkmaar? Wij geven weer waar de discussie over gaat.


Trots of schaamte; praat mee op zaal en laat je mening achter (fotografie Roel Backaert)

Lees hier de blog van archivaris Harry de Raad van Regionaal Archief Alkmaar over Frederik de Houtman. In onze museumwinkel is nu het boek Spice at any Price verkrijgbaar geschreven door Howard Gray, Australië.

Gallery talks - praat mee!
In de voorjaarsvakantie worden er op 18, 19 en 20 februari gallery talks op zaal gegeven. Praat ook mee over de rol van Houtman en de Gouden Eeuw!

kleine zaal
9 november 2019 t/m 1 maart 2020

Met speciale dank aan / With special thanks to
Howard Gray, Harry de Raad, Ellen van der Hoeven, Marianne van der Veer, Gijs van der Ham