Curieus kabinet
Een 17de eeuws pronkkabinetje

ARCHIEF - Op Nijenburg, een achttiende-eeuwse buitenplaats tussen Alkmaar en Heiloo, bevond zich eeuwenlang een bijzonder zeventiende-eeuws kabinet. Een uitgebreid gedecoreerd kastje met tien lades die verscholen gaan achter een deurtje. De recente verwerving door Stedelijk Museum Alkmaar, met behulp van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds), het VSBfonds en de erven E. Snethlage-van Foreest, is aanleiding voor een kleine tentoonstelling over dit 'curieuze kabinet'.

Susanna van Steenwijck
In de tentoonstelling staat het kabinet centraal. Aan de hand van onder meer schilderijen, prenten en boeken wordt ingegaan op het ontstaan van het meubel en de achtergrond van de decoraties. Ook wordt aandacht besteed aan Susanna van Steenwijck (na 1601-1664?), de relatief onbekende schilderes die de schilderingen voor haar rekening nam. Daarnaast wordt een poging ondernomen te achterhalen wie de opdrachtgever van dit meubel kan zijn geweest.


'Luthers kastje'

Erasmus, Luther en Calvijn
Het kabinetje werd in het derde kwart van de zeventiende eeuw samengesteld uit gebruikte en nieuwe onderdelen. Aan de buitenkant oogt het kastje sober en - door het gebruik van marqueterie en duur palissanderfineer - luxe tegelijk. Aan de binnenzijde is het beschilderd. Als het deurtje wordt geopend, wordt aan de binnenkant ervan een Bijbelse scène zichtbaar, terwijl op de fronten van de tien lades een bloemstilleven is te vinden. Bijbelse voorstellingen en bloemen komen vaker voor in de decoratie van kabinetten. Heel ongewoon zijn echter de schilderingen ín de lades, zowel door hun plaatsing daar, als door hun thematiek: op de bodem van de negen kleine lades zijn de portretten geschilderd van kerkhervormers en theologen, onder wie Erasmus, Luther en Calvijn, op die van de grote, onderste lade een protestants kerkinterieur.

De tentoonstelling, te zien van 19 december 2015 t/m 27 maart 2016, werd samengesteld door Marloes Huiskamp. Bij de tentoonstelling is een publicatie verschenen, verkrijgbaar in de museumwinkel.

Het kabinet is te zien in de vaste presentatie Gouden Eeuw. Momenteel tijdelijk in bruikleen uitgeleend aan het Dordrechts Museum.

Met dank aan de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds), het VSBfonds en de erven E. Snethlage-van Foreest