Blog van een thuisstagiaire
Eline Groot loopt stage op de afdeling Educatie van Stedelijk Museum Alkmaar. Zij is in december gestart en op haar eerste stagedag kwam meteen de nieuwe lockdown voor heel Nederland. Lees hier de blog die zij tijdens haar stage heeft bijgehouden, inclusief een wekelijkse opdracht voor de lezers.
vrijdag 5 maart 2021 | blog tien (laatste blog)
Dit is alweer mijn laatste blog voor Stedelijk Museum Alkmaar.
Deze stage was voor mij volledig thuis, maar ik denk dat deze periode heeft bewezen dat je ook vanuit huis heel veel kan leren van een stage. Ik heb mogen meemaken hoe het is om als educator bij een museum te werken en ben dankbaar dat het Museum mij heeft aangenomen als stagiaire ondanks dat ze gesloten waren. Het museum lijkt wel dicht maar achter de schermen draaien ze volop. Er wordt elke dag gewerkt aan het thuismuseum en het opstarten van nieuwe projecten en tentoonstellingen laat niet op zich wachten.
Aan de hand van de vele online Zoom-gesprekken heb ik de afgelopen weken contact kunnen houden met mijn collega’s en ik ben ook zeker van plan om het museum weer te bezoeken als hij opengaat.
Op mijn stage heb ik geleerd wat museumeducatie kan betekenen: het kijken naar een schilderij in het echt is van groot belang voor de beleving. Als je een afbeelding ziet van een kunstwerk is het ‘gewoon’ een afbeelding van een schilderij. Maar als je ervoor staat, wordt het een echt object met een geschiedenis. Als educatiemedewerker kun je de bezoeker uitdagen, het werk met context presenteren en ook mensen aanspreken die zelf niet veel met kunst denken te hebben.
De ‘waarde’ van een museum wordt bepaald door de collectie, maar ook door de mensen die bij het museum werken. Zij zijn uiteindelijk degenen die de collectie laten spreken en ik ben trots dat ik met hen heb mogen samenwerken en hier deel van heb kunnen uitmaken. De museummensen zorgen er zelfs voor dat de verhalen die het museum wil vertellen nu online worden doorverteld en zij zullen altijd een oplossing zoeken om de collectie, al is het museum zelf gesloten, toch zichtbaar te maken.
Ik wil u, de lezer, ook bedanken voor het volgen van mijn blog.
Blijf verwonderen en leren, deze twee woorden zijn voor mij de sleutel en ik hoop dat u deze sleutels met u mee zal nemen om deuren naar nieuwe mooie plekken te kunnen openen.
Doe (mee) opdracht: prikkelen
In de blog vertel ik hoe ik mijn stagetijd heb ervaren maar wat is ervaring en kan je een schilderij ook ervaren? In de opdracht ‘prikkelen’ gaan we een kunstwerk ervaren met onze zintuigen, ook benieuwd hoe dat gaat? Ga dan nu naar de opdracht en klik op de link!
Dirk Breed, Kathedraal, collectie Stedelijk Museum Alkmaar
Tot ziens!
vrijdag 26 februari 2021 | blog negen
Het nieuwe normaal
In deze blog wil ik het hebben over het nieuwe normaal. Wat kan tegenwoordig en wat is het nieuwe normaal?
Zelf ben ik al wat gewend geraakt aan dit nieuwe normaal. Overdag online les en thuis zitten, op zijn tijd een rondje door de tuin lopen of een wandeling maken, om 21 uur thuis zijn en ‘s avonds thuis met het gezin.
Het ‘thuiszitten’ heeft zijn voordelen, het is lekker rustig aangezien al mijn gezinsleden volwassen zijn en iedereen zijn eigen ding kan doen. Ik hoef niet naar school te reizen en heb in de avond eindelijk tijd om dat ene boek te lezen waar ik anders nooit aan toe kom. Maar van de andere kant valt het ook tegen. Ik kan niet met mijn hele vriendengroep tegelijkertijd afspreken, moet voor 21 uur thuis zijn en aangezien ik op sommige dagen tot 21 uur les heb kan ik niet eens de deur uit. Alle winkels zijn dicht en de verzendkosten van bijvoorbeeld een tube verf is nog duurder dan de verf zelf.
Ik hoop dat alles snel weer wordt als voor de lockdown maar kan dat eigenlijk wel? Zullen we bepaalde gewoontes wel kunnen afleren, bijvoorbeeld de 1,5 meter? En hoe zullen wij ons voelen in een grote menigte als het allemaal weer mag en kan?
Zelf denk ik dat deze gevolgen wel mee zullen vallen. Ik denk persoonlijk dat veel Nederlanders de nieuwe gewoontes die de lockdown met zich meebrengt, nog niet zijn aangeleerd. En wanneer je iets nog niet hebt aangeleerd, hoef je het ook niet af te leren... Velen van ons zullen waarschijnlijk wel uitkijken naar het einde van de corona en verlangen naar een avond zoals Frans Huysmans die heeft weergegeven. De Danszaal in de Rustende Jager te Bergen staat vol met dansende en zingende mensen. Het schilderij uit 1914 verbeeldt een avond waar veel Nederlanders naar uit zullen kijken.
Doe (mee) opdracht: beeld speelt
In de opdracht ‘beeld speelt’ gaan we onze eigen werkelijkheid vastleggen. Hoe zullen de mensen over 50 jaar terugkijken naar onze tijd en wat is de bijdrage van een schilderij of foto? Leg zelf je tijd vast! Download de opdracht
vrijdag 19 februari 2021 | blog acht
Oorzaak, gevolg en verhalen
Deze week is de avondklok veel in het nieuws. De klok is nog steeds geldig, maar politiek Nederland is er nu volop mee bezig. We volgen het allemaal op het nieuws maar zullen voorlopig nog wel even thuis zijn na 21.00 uur. Met de avondklok zijn mijn avonden bijna elke dag hetzelfde, ik zit thuis met het gezin op de bank tv te kijken. Nu we niet meer op pad kunnen zitten de meeste Nederlanders voor de buis. We kijken een film, volgen sport of kijken naar een ander televisieprogramma.
Om de tijd te verdrijven en voor ons vermaak kijken we naar een film of serie. We kunnen op ons gemak het verhaal volgen en gaan, na de film of aflevering, richting bed. Al deze verhalen worden gemaakt in een filmstudio of in sommige gevallen op de computer. Deze verhalen zijn door iemand bedacht en gemaakt.
Verhalen zijn niet altijd bedacht. Sommige verhalen zijn al eeuwen oud en blijven bestaan aan de hand van oude boeken. Deze verhalen vertellen ons wat er vroeger is gebeurd of hoe iets heeft plaatsgevonden. Ook zijn er oude verhalen die we niet kunnen bewijzen waar te zijn, in deze mythe zijn er goden of mensen die vaak een avontuur beleven. Al deze verhalen worden tegenwoordig vertaald naar een nieuwe beeldtaal, denk bijvoorbeeld aan de films: Paard van Troje of Pompeii.
We vertalen de verhalen naar beeld omdat het ons aanspreekt, we kunnen zien wat er mogelijk heeft plaatsgevonden. Vroeger was beeld, schilderijen en tekeningen, bedoeld om een verhaal te vertellen aan de mensen die niet konden lezen. Dit zie je vooral terug in de tijd van de middeleeuwen. Schilders maakten schilderijen van Bijbelse verhalen om ook de niet-lezende burgers aan te spreken. Als we nog verder teruggaan in de tijd, de steentijd, zien we dat mensen rotsschilderingen maakten om verhalen te vertellen. Aan de hand van deze schilderingen vertelden ze verhalen aan hun volgende generaties.
In het museum hangen ook allemaal schilderijen, al deze schilderijen vertellen een verhaal. Aan de hand van een tentoonstelling en een thema komen deze verhalen aan het licht. Nu het museum dicht is kunnen we deze tentoonstelling niet in het museum zelf zien, maar gelukkig kunnen we in deze tijd ook het museum online bezoeken. Zo kunnen we deze verhalen blijven vertellen.
Doe (mee) opdracht: Oorzaak, gevolg, verhalen
In deze opdracht ga je zelf een verhaal schrijven bij onderstaand schilderij. Bekijk de opdarcht hier!
maandag 15 februari 2021 | blog zeven
Wie ben ik … wie ben jij
De afgelopen dagen waren sneeuw en ijs het onderwerp van de dag. Met je broer en zusje met de slee naar school. Na het thuiswerken direct op het ijs. Samen met het gezin chocomel drinken en snert eten.
De sneeuw bleek voor veel Nederlanders een fijne onderbreking te zijn uit het dagelijks leven. De afgelopen weken had ik al op de schaatsbaan gestaan maar niets is beter dan natuurijs, als schaatsliefhebber mag ik dat denk ik wel zeggen.
Ik ben opgegroeid met ijzers onder mijn voeten en heb schaatsen mogen leren op de vaart voor het huis. Afgelopen vrijdag lag deze zelfde vaart ook helemaal dicht en was hij veilig verklaard door de leden van de (buurt) schaatsvereniging. Overdag werk ik aan mijn stage en heb ik colleges vanuit school, maar kan het dan niet laten om in mijn pauze naar buiten te gaan en het ijs op te gaan.
Bijna iedereen keek uit naar het natuurijs. Maar wie zijn eigenlijk die anderen? De filosoof Gerard de Nerval heeft ooit gezegd: “Om de ander te begrijpen moet jij je gedragen als de ander.” Volgens hem moet je 5 dingen doen om de ander te begrijpen. Je hetzelfde kleden is daar één van.
Met dit winterweer kleedden we ons bijna allemaal hetzelfde: dikke jas, muts en wanten. Maar de ander is niet alleen je mede-schaatsgenoot maar ook de buurvrouw die niet kan schaatsen, de buurman die een rondje wandelt en een foto maakt van het winterweer, en een voor jou onbekende moeder die haar kind voor het eerst op ijzers zet.
Maar de ander is ook iemand uit een andere eeuw of uit een ander land. Iemand met een andere taal of iemand van een andere leeftijd. Ik zie de ander niet als anders, maar gewoon als iemand anders.
Doe (mee) opdracht: Wie ben ik … wie ben jij?
In de opdracht nemen we de ander onder de loep aan de hand van Gerard de Nerval zijn methode. Kruip in de huid van een historisch figuur en doe dit op een creatieve manier! Download de opdracht
vrijdag 5 februari 2021 | blog zes
Diversiteit
Afgelopen week heb ik mezelf verdiept in de geschiedenis van Alkmaar, vooral het Beleg van Alkmaar speelde een grote rol. Aan de hand van de 360-graden-tour van Stedelijk Museum Alkmaar kon ik de tentoonstelling Victorie! Het Beleg van Alkmaar in 1573 online bekijken. Er hingen daar meerdere schilderijen die mijn aandacht hebben getrokken:
- BPieter Andriaensz Cluyt
Pieter Andriaensz Cluyt
(De 360-graden-tour is hier online te bekijken)
Het viel me op dat er veel verschillende soorten schilderijen gemaakt zijn van één gebeurtenis. Alle drie de schilders hebben op hun eigen manier de gebeurtenis anders geïnterpreteerd. Deze diversiteit in werk geeft mij informatie over de maker en over het verhaal.
De schilder kan in dit kunstwerk zijn eigen ideeën kwijt over een gebeurtenis. Wil hij een spectaculair spel of wil hij de historische gebeurtenis vastleggen. Het maken van een schilderij bestaat niet alleen uit het schilderen zelf, er moet een onderwerp, perspectief, kleuren, grootte en werkstijl uitgekozen worden. Het werkproces voor het schilderen is net zo belangrijk als het schilderen zelf!
Ook binnen het kunstonderwijs vind ik dat het proces voor het schilderen even belangrijk is als het schilderen zelf. Door de lerende zelf na te laten denken over zijn eigen werkproces, gaat hij uiteindelijk eigen keuzes maken die zijn werk onderscheidt van het werk van een ander. Als Beeldend Docent in opleiding vind ik diversiteit in kunstonderwijs erg belangrijk, deze diversiteit maakt het werk eigen.
Dus als je de volgende keer naar een schilderij kijkt, denk dan ook aan alle beslissingen die de maker heeft moeten maken voordat zijn kwast het doek heeft geraakt. En vraag jezelf af: “waarom heeft hij deze beslissing gemaakt?” In deze beslissingen ligt vaak de kern van het verhaal.
Doe (mee) opdracht: dobbel jouw kleur
Wil je zelf diversiteit ervaren? Beschilder een bord en onderzoek je opties, je zult nooit twee keer hetzelfde maken!
Download de opdracht
vrijdag 29 januari 2021 | blog vijf
Samen kijken
Kijken doen we de hele dag. Om je heen, naar buiten, op de tv, op ons mobiel en op onze computer. We kijken naar het nieuws, kijken naar de afbeeldingen in de krant en kijken naar foto’s op sociale media. Maar er is een verschil tussen kijken en zien.
Als je naar een afbeelding kijkt, wat zie je dan?
Afgelopen week was het begrip ‘kijken’ voor mij heel belangrijk. Momenteel ben ik bezig met een project voor Stedelijk Museum Alkmaar waarbij ik schilderijen uit de collectie koppel aan een locatie in de stad. Door goed naar een werk te kijken kom ik erachter waar het werk gemaakt is en of het aan een bepaalde historische gebeurtenis te koppelen is.
Vaak is het schilderij terug te leiden naar een bepaalde locatie maar heeft de schilder er een eigen tintje aan gegeven: schilderijen hoeven geen historische waarheid te tonen. Vaak heeft de schilder, ook al lijkt het een waarheidsgetrouw landschap, dingen of mensen toegevoegd of weggehaald. De schilder wil vaak een bepaalde gebeurtenis verbeelden of een moment vastleggen en schildert dan ook wat hij of zijn opdrachtgever wil zien.
Neem als voorbeeld het werk ‘BHerman ten Kate. Ten Kate schildert het beeld van Spaanse troepen die een muur bestormen. Hij heeft het werk geschilderd met het perspectief vanuit de Spaanse kant, maar hij heeft de bestorming zelf waarschijnlijk nooit gezien van uit dit perspectief. Dit duidt erop dat hij het beeld geconstrueerd heeft en veel van de geschilderde mensen niet echt bestaan hebben.
Als ik zeg “je kan leren door te kijken”, bedoel ik niet dat je in een schilderij alle antwoorden zal vinden die je zoekt. Het is juist de bedoeling dat het schilderij jou nieuwsgierig maakt en nieuwe vragen oproept. Wat gebeurt er op het schilderij? Waarom gebeurt dat? Wanneer speelt het verhaal zich af of is het verzonnen? Wie staat er op het schilderij en hebben deze mensen echt bestaan en waar dachten deze mensen aan? Wat is de bedoeling van de maker?
Een schilderij verschilt niet veel van een filmpje op het nieuws, een afbeelding in de krant of een foto op sociale media. Het zijn allemaal (recht)hoekige beelden die jou iets willen laten zien.
Maar bedenk goed, wat is er te zien? Waarom gebeurt dat? En vooral, wat is de bedoeling van de fotograaf?
Doe (mee) opdracht: samen kijken
Kan jij vertellen wat er allemaal te zien is op het schilderij in deze opdracht?
Kan jij je teamgenoot vertellen wat hij moet tekenen? Werk samen en onderzoek het werk!
vrijdag 22 januari 2021 | blog vier
Uit het raam
Het begint steeds kouder te worden en het winterweer heeft mijn achtertuin overgenomen. Alle bomen hebben hun bladeren laten vallen en het gras is nog het enige groen dat mijn tuin siert. Het thuiswerken heeft nadelen, maar ook veel voordelen. Ik hoef niet elke ochtend door de kou, op mijn fiets naar het station en kan vanuit mijn woonkamer de vogeltjes zien snoepen van de vetbolletjes in de boom.
Uit het raam kijken doen we nu meer dan ooit. We hoeven niet meer zo veel naar buiten en met dit weer lijk ik het in ieder geval ook niet heel erg te vinden. Binnen brandt de houtkachel en is het lekker warm. Toch wil ik wel benoemen dat ik de winter een van de leukste seizoenen vind. Er is kans op ijs, en als schaatsliefhebber wil ik niets liever dan op natuurijs staan. Ook hou ik van de wind die mijn wangen rood kleurt bij een ochtendwandeling en de warme chocolademelk als ik weer thuiskom.
Ik was dan ook zeer verbaasd toen het afgelopen weekend in een groot gedeelte van Nederland begon te sneeuwen. De kou heeft mij dan ook niet weerhouden om zaterdagavond na het avondeten een sneeuwpop te rollen in mijn eigen achtertuin. Zondagochtend zag ik meerdere sneeuwpoppen uitgezakt op straat staan. Hieruit heb ik breed glimlachend opgemaakt dat ik niet de enige was die zaterdag een sneeuwpop heeft gebouwd.
Landschapsschilderij
De winter is een thema dat al eeuwenlang in de schilderkunst voorkomt. Kale bomen, sneeuw en ijs. Vooral in Nederland kunnen de schaatsende mensen niet ontbreken in het plaatje. Het winterlandschap dat ik in onderstaande opdracht bespreek, is van Petrus Gerardus Vertin (1819 -1893). Vertin heeft talloze stadsgezichten vervaardigd, veel daar van zijn besneeuwde exemplaren en lijken meer toe te geven aan zijn romantische fantasie dan aan de werkelijkheid. Toch is er een aantal elementen in het schilderij die mij doet denken aan een winter uit onze tijd. Links in het werk staat namelijk een koek-en-zopie kraam waar de damp vanaf slaat. Aan de rechterkant in het schilderij is een kruiwagen met een rokend vuurtje te zien; hier worden kastanjes gepoft. In het midden van het beeld wordt een sierlijke slede voortgeduwd. Het werk doet mij denken aan een heerlijke winter met een gouden zonnetje dat de daken laat smelten. Het doet mij verlangen naar een prachtig wintertafereel in mijn eigen straat.
Doe (mee) opdracht: uit het raam
Veel schilderijen en tekeningen worden buiten gemaakt, of buiten geschetst en later binnen uitgewerkt. Een straat of een landschap zijn veel voorkomende onderwerpen. Hoe ziet jouw straat eruit? Download de opdracht en doe mee!
vrijdag 8 januari 2021 | blog drie
muziek van toen en nu
Vorige week was de Top 2000 te horen op de radio. Ik heb de radio dan ook extra vaak aangezet en ook deze week luister ik meer radio dan normaal. Zelf heb ik niet echt een specifieke muzieksmaak maar een gezellig nummer op de achtergrond tijdens het werken is nooit verkeerd.
Voor mij is muziek net zo veel een kunstwerk als een schilderij. Dit heb ik me gerealiseerd toen ik halverwege mijn opleiding docent beeldende kunst en vormgever lessen begon te volgen samen met muziek-, dans- en theaterstudenten. Mensen beoefenen muziek, dans, theater en beeldende kunst en doen dit voor hun plezier of werk. Het maakt niet uit om welke discipline het gaat, mensen stoppen hun passie erin en maken hun werk tot een kunstvorm.
De eerste keer dat de Top 2000 werd uitgezonden was in 1999. De muziek ging over de radio en was in bijna alle huiskamers wel te horen, maar hoe stond het met de muziek in een tijdperk waar er nog geen radio was? Was er toen ook al muziek in de huiskamer?
De 17e eeuw en muziek: 1600 - 1700
Er was in deze tijd nog geen radio maar de mensen waren wel erg fan van muziek in huis. Daarom werd er zelf muziek gemaakt. In het begin van de 17de eeuw werd er in huis vooral veel gezongen, er zijn dan ook veel liedboeken uit deze tijd overgebleven; vooral geuzenliedboek Valerius Gedenkklank met het Wilhelmus was geliefd. Het nationalisme en liefde voor je vaderland was in deze tijd erg belangrijk. In de tweede helft van de 17de eeuw kwam instrumentale muziek meer voor in de huiskamers. Zachte instrumenten als viool, klavecimbel en cither waren in veel huizen aanwezig. Er werden in deze periode ook meer instrumenten gebouwd en verbeterd. Ook kwam er in de tweede helft van de 17de eeuw onder de bevolking meer behoefde aan muziekles. Door deze lessen was de muziek ook van een hoger niveau.
(APA: M.T. van de Kamp, 2014. Burgerlijke cultuur van Nederland in de 17e eeuw.)
Doe (mee) opdracht: geluiden en instrumenten
In de 17de eeuw werden er veel instrumenten gebouwd en verbeterd. Laten we zelf instrumenten ontwerpen! Download de opdracht.
Succes! Hartelijke groet, Eline Groot
vrijdag 25 december 2020 | blog twee
Tussen kunst en kerst
Kerst staat deze week alweer voor de deur. Normaal gesproken zou ik dit vieren met al mijn vrienden en familie maar dat gaat dit jaar even niet door. Ondanks dat ben ik heel blij dat opa en oma wel langs kunnen komen, zonder hun is het geen kerst.
Voor mij staat kerst in teken van gezelligheid, lekker eten, de kerstboom versieren en het hele huis volhangen met lichtslingers. Maar waar komt deze kerstdag eigenlijk vandaan en wat is de rol van kunst?
Kerst wordt altijd gevierd op 25 december dit komt door dat deze dag voor veel christenen wordt gezien als de geboortedag van Jezus, de zoon van God. De kerststal met daarin het net geboren kindje staat dan ook bij menig mens in huis opgesteld. Het tafereel van Maria en het kind is een beeld dat we in de geschiedenis veel terugzien.
De middeleeuwen: 500 - 1500
In de middeleeuwen werd kerst en zijn betekenis groots gevierd. Maar in deze tijd konden er veel mensen niet lezen. Om de verhalen bij de kerstmis kracht bij te zetten waren er veel schilderijen in de kerk die het verhaal illustreerden. De schilderingen met daarop de geboorte van Jezus mochten met kerst dan ook niet ontbreken.
Tussen kunst en kerst
Kunst is niet alleen het werk van grote schilders uit een ver verleden. Kunst is ook de zelfgemaakte kerstkaart van je tante of de zelfgemaakte kerstballen van je zusje voor in de boom. Kunst is een creatieve uiting en moet volgens mij altijd gewaardeerd worden.
Hoe groot de historische waarde van een meesterstuk ook kan zijn, vergeet niet dat elk kunstwerk, hoe amateuristisch het ook mag lijken, misschien nog wel een grotere persoonlijke waarde kan hebben.
Hartelijke groet Eline Groot
Doe (mee) opdracht: aan tafel!
Kerst staat alweer voor de deur. Naast vrienden en familie is het kerstdiner voor veel mensen ook heel belangrijk. Wat ga jij deze kerst eten en wat staat er op het stilleven?
Download de opdracht
vrijdag 17 december 2020 | blog één
Ik ben Eline Groot en onlangs ben ik begonnen met mijn stage op de Educatie afdeling van het museum. Ik neem op het thuismuseum het stokje over van Sandra Pauëlsen en zal in mijn blog de ervaring als stagiaire in Stedelijk Museum Alkmaar en in deze bijzondere tijd van thuiswerken, voortzetten.
Afgelopen maandag startte ik in het museum, maar kreeg meteen te horen dat het museum de volgende dag zijn deuren zou gaan sluiten. Dit betekent dat ik mijn werkzaamheden meteen al thuis ga voortzetten en dat ook deze blog, nu het museum gesloten is, nog meer betekenis gaat krijgen.
Naast mijn ervaringen als stagiaire in de corona tijd zal ik ook elke week een leuke interactieve opdracht aan jullie, de lezer, meegeven. De interactie met de bezoeker ‘’de belever’’ is voor mij als educator essentieel.
Maar wat vind ik nou van deze situatie? Zelf vind ik het allemaal een beetje dubbel. De feestdagen komen eraan en normaal gesproken zitten we dan met de hele familie bij elkaar, maar dat kan dit jaar helaas niet doorgaan. Dit vind ik zelf erg jammer zeker omdat ik toch altijd de stille hoop heb gehad dat de maatregelen niet zouden worden aangescherpt met kerst. Maar soms is het aanscherpen van de maatregelen noodzakelijk, zo blijkt nu het geval te zijn.
Hartelijke groet Eline Groot
Doe (mee) opdracht: storyboard
Hoe heb jij de afgelopen tijd ervaren, en wat heb je de afgelopen tijd gedaan? Maak een storyboard met daar in jouw verhaal over deze bijzondere tijd. Deel je board met ons via eline@museumalkmaar.nl of plaats hem op Instagram met de hashtag #stedelijkmuseumalkmaar